تحلیل ساختار هنری داستان حضرت آدم (ع) در خطبه‌های نهج‌البلاغه

author

Abstract:

مکتب ساختارگرایی از جمله دانش های مربوط به نشانه شناختی است که به تحلیل محتوای متون(از جمله متون مقدس) و به ویژه بررسی و تحلیل عناصر داستان ها و قصه ها می پردازد. شیواترین ابزار بیان و انتقال مفاهیم و انگاره های مورد نظر، روایت و به تصویرکشیدن وقایع در قالب «قصه» است که اهداف بسیاری را با خود به همراه دارد. این پژوهش در تحلیل عناصریکی از داستان های مشترک در قرآن و نهج البلاغه یعنی داستان خلقت آدم(ع) با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته و با استفاده از روش های جزئی دانش نشانه شناختی، داستان خلقت آدم(ع) را در خطبه های نهج البلاغه مورد واکاوی قرار می دهد. طرح و پیرنگ خطبه ها در موضوع خلقت آدم(ع) مبتنی بر رابطه علت و معلول است و حوادث داستان در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر هستند. زاویه دید در داستان به صورت روایت گری است؛چرا که حضرت به عنوان فرد غایب از صحنه و راوی، داستان را تبیین می کنند. شخصیت های داستان هر کدام ویژگی های خاصی دارند، عبارت اند از آدم(ع)، فرشتگان و شیطان. کنش های داستان بر دو محور اصلی شیطان و آدم(ع) رخ می دهد که هر دو از فرمان الهی سرپیچی می کنند گفت و گوهایی میان اشخاص حاضر در داستان صورت گرفته که به داستان جلوه هنری خاصی می بخشد صحنه پردازی در دو قالب زمان و مکان، به تصورات ذهنی خواننده جهت ملموس سازی داستان کمک می کند. هریک از عناصر قصه، با هدف تربیتی خاصی، ایفای نقش می کنند که در نهایت هدف اصلی داستان یعنی بعد هدایتی را محقق می سازند.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تصویر هنری داستان حضرت آدم در قرآن کریم

 تصویرسازی هنری ازجمله روش های زیبایی سازی یک اثر ادبی است. قصه های متنوع وگسترده قرآن کریم از اعجاز بیانی و زیبایی خاصی برخوردارند. داستان های قرآن، هنر و زیبایی را تعریف نمی‌کنند تا انسان را در وادی بحث‌های نظری زیبایی‌شناختی حیران و سرگردان رها کنند بلکه زیبایی واقعی را نشان می‌دهند و چشم و دل زیبا بین و جان‌های پاک را به تماشا فرا می‌خوانند. حوادث داستان حضرت آدم که متضمن آموزه های دینی – ت...

full text

رویکرد شرح التعرف به داستان حضرت آدم(ع)

اهل معرفت در تدوین آثار خود از قرآن بسیار استفاده کرده و به تناسب موضوع، به‌صورت آشکار و پنهان، آیات، داستانها، واژه‌ها و اصطلاحات آن را به‌منظور استناد و استشهاد و معمولاً با دیدگاهی تأویلی در متن خود آورده‌اند. از میان داستان‌های قرآنی، ماجرای خلقت آدم (ع)، نقض نهی او، رانده‌شدنش از بهشت و توبه‌کردن او و نقض امر شیطان در سجده‌کردن بر آدم، ابوالبشر ازجمله برجسته‌ترین مواردی است که با رویکردی تأ...

full text

جلوه‌های هنری داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن

از جمله ویژگی‌های قرآن، به کارگیری داستان برای بیان اهداف و مقاصد خود می‌باشد. خداوند متعال بسیاری از وقایع، حوادث و رویدادهای قرآن را در قالب داستان بیان نموده است تا بهتر در دل و جان بندگان نفوذ نماید. داستان در قرآن وسیله‌ای است برای دعوت به یکتاپرستی و زندگی صالح. از جمله داستان‌هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده، داستان حضرت ابراهیم است. این داستان از جمله داستان‌های بلند قرآن به شما...

full text

تصویر هنری داستان حضرت آدم در قرآن کریم

تصویرسازی هنری ازجمله روش های زیبایی سازی یک اثر ادبی است. قصه های متنوع وگسترده قرآن کریم از اعجاز بیانی و زیبایی خاصی برخوردارند. داستان های قرآن، هنر و زیبایی را تعریف نمی­کنند تا انسان را در وادی بحث­های نظری زیبایی­شناختی حیران و سرگردان رها کنند بلکه زیبایی واقعی را نشان می­دهند و چشم و دل زیبا بین و جان­های پاک را به تماشا فرا می­خوانند. حوادث داستان حضرت آدم که متضمن آموزه های دینی – تر...

full text

داستان آفرینش و سرگذشت حضرت آدم(ع) در قرآن

نگرش های متفاوت به داستان آفرینش انسان، با تنوع روایات، گرایش های گوناگونی را در حوزه مباحث درون دینی و حتی برون دینی ایجاد کرده است. کوشش برای فهم همه ابعاد این داستان و آگاهی از رمز و رازهای خلقت آدمی اگرچه مطلوب، اما بسیار دشوار است. ترتیب عناصر محوری این داستان و احراز تقدّم و تأخر آن نیز چندان آسان نیست. در این نوشتار، پس از گذری بر پیشینه تاریخی بحث خلقت، به مفهوم حقیقت و تمثیل در داستان آ...

full text

بررسی ساختار روایت در داستان حضرت ایوب‌(ع)

چکیده: داستان حضرت ایوب‌(ع)، بر اساس زمان خطی داستانی گسترش می‌یابد. کنش و واکنش‌های شخصیت اصلی با دیگر شخصیت‌ها (ایوب‌(ع) با شیطان) باعث شکل‌گیری حوادثی می‌شود که یک زنجیره را به وجود می‌آورند و در طول محور زمان گسترش می‌یابند. این داستان ساختاری سه قسمتی شامل: شروع، میانه و پایان دارد. در مقدمه شخصیت اصلی داستان، ایوب‌(ع)، معرفی و در میانة داستان، آزمایش و در پایان نیز سرنوشتش مشخص می‌شود. بر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 21

pages  1- 21

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023